Leidens Ontzet 450 jaar

Op 3 oktober 2024 is het op de dag af 450 jaar geleden dat Leiden door de watergeuzen werd ontzet na een maandenlange belegering door Spaanse troepen. Sindsdien is 3 oktober de vaste dag waarop deze historische gebeurtenis in de stad uitgebreid wordt gevierd.
Het bijzondere jubileum dit jaar was voor PostNL aanleiding het postzegelvel Leidens Ontzet 450 jaar uit te geven, met aandacht voor de helden van toen en de verhalen rondom het ontzet. Op de postzegels staat de waard aanduiding 1 voor post tot en met 20 gram met een bestemming binnen Nederland.

Tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) werd Leiden in 1573 en 1574 maanden achtereen door Spaanse troepen belegerd. De stad in het hart van Holland had zich aangesloten bij de opstand tegen de Spaanse koning Filips II, landsheer van de Zeventien Provinciën.
De belegering duurde van 30 oktober 1573 tot 3 oktober 1574, met een onderbreking van 2 maanden. De Spaanse bevelhebber Francisco de Valdez sloot met een ring van forten en schansen de stad van de buitenwereld af om zo Leiden uit te hongeren.
Om het Spaanse leger te verdrijven, werd op voorstel van opstandelingenleider Willem van Oranje het omringende land onder water gezet. Een maand na het doorsteken van de dijken trok een vloot platbodems met watergeuzen en huurlingen naar de stad op. Onderweg werd onder meer bij Zoetermeer slag geleverd met Spaanse troepen. In de nacht van 2 op 3 oktober steeg het water snel, waarop de Spanjaarden hun stellingen in de steek lieten. Leiden was ontzet en de geuzen voeren de stad in. Ter herdenking van deze historische gebeurtenis wordt jaarlijks op 3 oktober in de stad Leidens Ontzet gevierd.
Het postzegelvel Leidens Ontzet 450 jaar brengt een ode aan 8 Leidse helden uit die periode. Op de postzegels zijn dat Jan van Hout (stadssecretaris), Jan van der Does (stadscommandant), Louis de Boisot (bevelhebber van de geuzenvloot) en Willem van Oranje (opstandelingenleider). Op de tabs naast de postzegels staan Pieter Adriaanszoon van der Werff (burgemeester), Dirk van Bronkhorst (militair gouverneur), Magdalena Moons (geliefde van de Spaanse bevelhebber) en Willem Corneliszoon van Duyvenbode (duivenhouder).

Het postzegelvel Leidens Ontzet 450 jaar telt 6 postzegels in 2 verschillende ontwerpen. Beide ontwerpen hebben een ets als centrale voorstelling, omgeven door vliegende postduiven. De postzegels links zijn gewijd aan het beleg, de postzegels rechts aan het ontzet. De ets links toont de hongerende bevolking van Leiden, de ets rechts de vloot die de stad bevrijdde en haring en wittebrood uitdeelde aan de bevolking. In de hoeken van de postzegels en op de tabs staan 8 portretten van 8 hoofdpersonen van het beleg en ontzet van Leiden. Over de perforaties van postzegels en tabs heen en aan de randen van het postzegelvel zijn zwart-witte silhouetten van haringen zichtbaar. Op de tabs links staat in de achtergrond een historische kaart uit de tijd van de belegering van Leiden. Op de tabs rechts staat in de achtergrond het gebouw van de universiteit die aan de stad werd geschonken als dank voor de moed van de Leidenaren tijdens het beleg. Over beide afbeeldingen heen vliegt een postduif het postzegelvel uit. De velrand bevat korte beschrijvingen van de afgebeelde personages en een gedenkgedicht uit die tijd met verborgen boodschappen. Op de velranden staat de uitspraak Leiden Ontzet Holland Gered, het opschrift op het monument in Leiden ter nagedachtenis aan de helden van het ontzet.

Het ontwerp van het postzegelvel Leidens Ontzet 450 jaar is gemaakt door studio026 uit Velp.

studio026 is een grafisch ontwerpbureau uit Velp, bestaande uit Anne Schaufeli (1987, Warnsveld) en Huub de Lang (1980, Arnhem). Beiden studeerden van 2004 tot 2008 grafisch ontwerpen aan ArtEZ hogeschool voor de kunsten in Arnhem. Het bureau richt zich sinds 2009 op ontwerpen die conceptueel, redactioneel en esthetisch sterk onderbouwd zijn. De grafisch ontwerpers geloven in conceptueel denken en nemen ruimte en tijd voor onderzoek, experiment en innovatie. Voor PostNL ontwierpen Anne Schaufeli en Huub de Lang eerder de postzegels KNLTB 125 jaar (2024), Op safari in Nederland (2024), Prehistorische dieren (2023-2024), 10 jaar Willem-Alexander (2023), Juliana der Nederlanden (2022), Paleis Het Loo (2022), Kijk op Nederland (2022) Historische motorfietsen (2021), Oude postroutes (2020) en 150 jaar Rode Kruis in Nederland (2017).

Bron: PostNL