Verkopers zijn per 27 april 2022 wettelijk verplicht om digitale apparaten en diensten werkend en veilig te houden. Consumenten hebben bij de aankoop van slimme apparaten zoals smart tv’s en horloges, printers, camera’s en babyfoons nu recht op software- en beveiligingsupdates. Hetzelfde geldt ook bij de aanschaf van bijvoorbeeld games of apps en voor streamingdiensten. Ook krijgt de consument meer bescherming als het gekochte product niet voldoet aan de redelijke verwachtingen.
De Eerste Kamer heeft eerder ingestemd met de wetswijziging op voorstel van ministers Franc Weerwind (Rechtsbescherming) en Micky Adriaansens (Economische Zaken en Klimaat). Europese richtlijnen over de verkoop van goederen en levering van digitale inhoud en diensten zijn nu omgezet in Nederlands recht. De Autoriteit Consument en Markt (ACM) houdt toezicht op de naleving van de regels.
Hoe lang verkopers verplichte updates aan consumenten moeten geven, is geregeld op basis van proportionaliteit: dus wat redelijk is voor een consument. Bij een duurder product zoals een slimme wasmachine mag je langer updates verwachten, dan bijvoorbeeld bij de aankoop van een digitaal spelletje op je telefoon.
Omkering bewijslast verlengd van 6 maanden naar 1 jaar
Het recht op updates is niet de enige verbetering voor de consument. De gewijzigde wet regelt ook dat de duur van de zogenoemde omkering van de bewijslast wordt verlengd van 6 maanden naar 1 jaar. De bewijslast ligt bij de verkoper en niet bij de consument.
Koopt iemand bijvoorbeeld een smartphone en krijgt diegene binnen een jaar een probleem met het toestel dan moet de verkoper aantonen dat de smartphone bij levering in orde was en de consument het probleem heeft veroorzaakt. Hiermee staat de consument sterker.
Naar aanleiding van de wetsbehandeling in de Eerste Kamer heeft de minister voor Rechtsbescherming een aanpassingswet toegezegd die de termijn voor omkering van bewijslast voor consumentenkoop van levende dieren verkort naar 6 maanden. Die is met de huidige wet ook verlengd naar 1 jaar, maar zal dan weer worden teruggedraaid. De Eerste Kamer heeft de regering verzocht om deze aanpassing door te voeren, om tegemoet te komen aan het bezwaar dat een termijn van een jaar voor de omkering van de bewijslast een onevenredige last voor de verkopers van levende dieren betekent.
Redelijke verwachtingen van een koop
De nieuwe wet vereist dat het gekochte digitale product vanaf de levering moet voldoen aan wat de consument in redelijkheid mocht verwachten. Als dat niet het geval is moet de verkoper of handelaar alsnog de overeenkomst nakomen door het gebrek te repareren of een vervangend product te regelen. Is dat niet mogelijk dan kan hij de prijs verminderen of kan de consument de overeenkomst ontbinden, waarmee hij het aankoopbedrag terug krijgt.
Doe je updates
De wetswijziging sluit aan bij de overheidscampagne Doe je updates. Uit onderzoek van het ministerie van EZK blijkt dat meer dan de helft van de Nederlanders slimme apparaten niet updatet, omdat zij daar geen tijd voor hebben of omdat zij het gedoe vinden. Daarmee zijn ze kwetsbaar voor internetcriminelen. Daarom roept de campagne op om slimme apparaten in huis direct te updaten en geeft daarover tips via https://www.doejeupdates.nl.
